Những điều cần biết về hệ thống giáo dục Canada

Trong bài viết này, AIMS sẽ giới thiệu về chương trình học, các đặc điểm khác biệt và nổi trội của hệ thống giáo dục Canada.

Canada nổi tiếng với phong cảnh thiên nhiên tráng lệ, người dân hiếu khách và thể thao mùa đông. Bên cạnh đó, điều thu hút hơn cả là chất lượng giáo dục vượt trội ở Canada.

Tờ U.S. News & World Report đã vinh danh Canada là quốc gia hàng đầu trên toàn cầu về giáo dục công lập trong bảng xếp hạng năm 2017, vượt qua Vương quốc Anh (hạng 2), Đức (hạng 3), Úc (hạng 4) và Pháp (hạng 5).

Tổng quan về hệ thống giáo dục Canada

Nếu quý vị đang bắt đầu một công việc mới, hoặc đang cân nhắc thành lập một doanh nghiệp, hay dù lý do gì đi chăng nữa để chuyển đến định cư Canada, điều quan trọng là phải hiểu cách thức vận hành của hệ thống giáo dục Canada.

Cấp bậc hệ thống giáo dục ở Canada

Như đã đề cập ở trên, các cấp bậc giáo dục ở Canada sẽ khác nhau giữa các khu vực. Tuy nhiên, trong nội dung dưới đây, AIMS sẽ tập trung vào các quy định phổ biến trên toàn quốc.

Trẻ em ở Canada thường bắt đầu đi học trước hoặc khi tròn năm tuổi ở trường mẫu giáo hoặc mầm non. Tuy nhiên, trẻ em dưới sáu tuổi không bắt buộc phải đi học.

Tiếp đó, việc đi học là bắt buộc cho đến năm 16 tuổi. Dù vậy, việc học sinh nghỉ học trước khi tốt nghiệp ở tuổi 18 lại là điều rất hiếm gặp.

Cơ cấu trường học ở Canada như sau:

Trường học	Lớp, Tuổi và Yêu cầu
Mầm non/Mẫu giáo	Tuổi 2-6, không bắt buộc
Trường tiểu học	Tuổi 6-11, lớp 1-6, bắt buộc
Trung học cơ sở	Tuổi 12-14, lớp 7-9, bắt buộc
Trung học phổ thông	Tuổi 15-18, lớp 10-2, không bắt buộc sau 16 tuổi

Mầm non/Mẫu giáo

Giáo dục mầm non Canada gồm các hoạt động học tập trước khi trẻ đăng ký vào lớp một. Giáo dục mầm non bao gồm cả việc chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, cũng như các chương trình mẫu giáo phát triển học vấn.

Các hình thức trường mầm non và mẫu giáo ở Canada

Nhập học độ tuổi mầm non không phải là điều bắt buộc đối với trẻ em ở Canada. Ngoài ra, những trường này thường là tư thục nên sẽ tạo sức ép tài chính cho cha mẹ.

Ngược lại, đại đa số trường mẫu giáo là trường công. Dù không bắt buộc trên toàn quốc, một số tỉnh bang yêu cầu trẻ em đi học từ năm tuổi.

Ở khu vực phía bắc, có rất nhiều lựa chọn về trường mầm non. Từ các trường hợp tác xã phi lợi nhuận đến các trường công giáo, các trường cho các tôn giáo khác, trường cộng đồng và trường tư thục.

Các trường hợp tác xã phi lợi nhuận có chi phí hợp lý nhất. Các trường yêu cầu sự tham gia của phụ huynh nhiều nhất dưới hình thức là các tình nguyện viên. Trường tôn giáo có thể không phù hợp với một số gia đình do chương trình giảng dạy có chứa yếu tố tôn giáo.

Các trường tư thục, mặc dù đắt đỏ, thường được coi là lựa chọn hàng đầu. Một ví dụ điển hình là các trường tuân theo triết lý Montessori về giáo dục cá nhân hóa dựa trên sở thích và nhu cầu cá nhân.

Vì sao trẻ em nên theo học mầm non ở Canada

Đi học mầm non là không bắt buộc. Nhưng điều này được khuyến khích đối với các gia đình không phải là người nói tiếng Anh hoặc tiếng Pháp bản ngữ.

Trường mầm non tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp thu các khả năng xã hội và cảm xúc. Điều này đóng vai trò trong giai đoạn phát triển ban đầu, giúp trẻ em sớm hòa nhập.

Phần lớn trẻ em năm tuổi ở Canada đang học mẫu giáo. Khoảng 40% trẻ em bốn tuổi học mầm non. Tuy nhiên, con số có thể khác biệt tùy theo địa điểm.

Để đăng ký học trường mầm non, phụ huynh thường điền vào một bảng câu hỏi ngắn hoặc tham gia vào một cuộc phỏng vấn trước khi ghi danh tại trường.

Trường tiểu học

Chương trình tiểu học Canada

Sau khi đủ năm tuổi, trẻ em phải bắt đầu đi học tiểu học vào tháng 9. Tiểu học bao gồm các học sinh từ sáu đến 11 tuổi, từ lớp một đến lớp sáu. Tuy nhiên, một số trường vẫn mở rộng thêm, gồm lớp bảy và lớp tám (nghĩa là đến 13 tuổi).

Chương trình giảng dạy cho các trường tiểu học khác nhau giữa các tỉnh bang. Thông thường, chương trình bao gồm các môn như đọc, viết, toán, lịch sử, địa lý, nghệ thuật, âm nhạc, khoa học và giáo dục thể chất.

Một số trường yêu cầu tiếng Pháp. Một số trường khác giảng dạy tiếng Pháp thông qua chương trình hội nhập (không bắt buộc). Những ngoại ngữ khác thường sẽ không được dạy cho đến cấp trung học cơ sở.

Quá trình lên lớp ở các trường tiểu học thường được xác định bởi kết quả thi hàng năm. Những học sinh không đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết có thể bị giữ lại. Còn những học sinh xuất sắc thậm chí có thể được phép nhảy một lớp.

Hệ thống chấm điểm tiểu học

Hệ thống chấm điểm sử dụng ở trường tiểu học và trung học tuân theo thang tỷ lệ phần trăm. Thang điểm ở Canada tương tự như thang điểm thường được sử dụng ở Mỹ.

Điểm	Phần trăm (%)
A	90-100
B	80-89.99
C	70-79.99
D	60-69.99
F	< 60

Ghi danh cho trẻ em vào một trường tiểu học công lập thường khá đơn giản. Thông thường, quý vị sẽ nộp các tài liệu cần thiết, bao gồm:

• Bằng chứng về địa chỉ cư trú
• Hồ sơ tiêm phòng hoặc y tế
• Giấy khai sinh
• Thị thực của cha mẹ

Trung học cơ sở và trung học phổ thông

Giáo dục trung học bao gồm trung học cơ sở và trung học phổ thông. Chương trình dành cho học sinh từ 12-18 tuổi và bắt buộc cho đến khi 16 tuổi.

Hầu hết các trường được chia thành trung học cơ sở (lớp 7-9) và trung học phổ thông (lớp 10-12). Quebec là trường hợp ngoại lệ khi học sinh học trung học cho đến lớp 11 và sau đó chuyển sang đại học trong hai năm tiếp theo.

Tuỳ thuộc vào các bang, các trường trung học sẽ áp dụng các phương pháp giáo dục khác nhau. Một số sẽ tiếp tục chương trình giảng dạy cơ bản như đã nói ở trường tiểu học. Trong khi đó, những trường khác phân loại học sinh thành các nhánh học thuật – mục đích là để chuẩn bị kỹ hơn cho học sinh khi vào cao đẳng và đại học.

Cho dù có phải chia nhánh, học sinh vẫn bắt buộc phải tham gia học các môn học cơ bản, chẳng hạn như tiếng Anh, toán, khoa học, giáo dục thể chất và nghiên cứu xã hội… trong một khoảng thời gian cụ thể hoặc hoàn thành các tín chỉ. Thời gian học các môn này khác nhau giữa các bang.

Chương trình trung học phổ thông

Ngay từ khi bắt đầu học trung học, học sinh có được cơ hội lựa chọn các khóa học mà các em cảm thấy hứng thú. Đây được gọi là các môn tự chọn. Các lớp học này nhằm phục vụ mục đích nâng cao hiểu biết của các em về sở thích của mình và con đường sự nghiệp tiềm năng có thể phát triển. Không có gì lạ lẫm khi các môn tự chọn chiếm một phần đáng kể trong lịch học hàng ngày.

Vào một thời điểm nhất định trong năm học, học sinh sẽ được tư vấn nghề nghiệp nhằm hướng dẫn các em lựa chọn các môn tự chọn phù hợp, thúc đẩy học sinh hướng tới con đường hoặc nghề nghiệp đã chọn.

Trong suốt quá trình học trung học, các cố vấn luôn sẵn sàng hỗ trợ, tập trung vào việc lập kế hoạch học đại học từ lớp 10 trở đi. Hướng dẫn được cung cấp và phân loại thành hai phần riêng biệt:

• Các môn học thuật: sinh học và văn học dành cho những người quan tâm đến việc theo đuổi giáo dục đại học
• Các môn học định hướng nghề nghiệp: nông nghiệp, quản lý trang trại, hoạt động kinh doanh, nữ công gia chánh, chăm sóc trẻ em hoặc giáo dục công nghiệp (nhấn mạnh các kỹ năng cơ khí và sản xuất)

Các hoạt động ngoại khóa

Trong những năm học trung học, nhiều học sinh bắt tay vào các hoạt động ngoại khóa, bao gồm cả thể thao. Thể thao ở đây không chỉ là các hoạt động thể chất, mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hoá trường học.

Điều quan trọng cần lưu ý: việc học vẫn là ưu tiên hàng đầu. Nhiều trường quy định học sinh phải đáp ứng yêu cầu học tập trước khi tham gia thể thao.

Ngoài thể thao ra, học sinh thường tham gia vào các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ, nhóm nhạc, sân khấu và khiêu vũ, tranh luận hoặc các hội nghị mô hình Liên Hợp Quốc. Hơn nữa, học sinh còn có thể tham gia làm báo sinh viên, studio chụp ảnh và đội kỷ yếu. Việc tham gia hoạt động ngoại khóa được các trường đại học và nhà tuyển dụng Canada đánh giá cao. Tuy nhiên, tiêu chuẩn này cũng vô tình tạo áp lực đối với học sinh trung học.

Ghi danh vào trường trung học công lập

Ghi danh vào các trường trung học công lập khá đơn giản. Phụ huynh cần cung cấp tài liệu cần thiết. Đây là yêu cầu duy nhất để đảm bảo quá trình đăng ký suôn sẻ.

• Giấy khai sinh
• Chứng minh địa chỉ
• Hộ chiếu hoặc số CMND
• Tiêm chủng và hồ sơ y tế
• Thị thực (nếu có liên quan)

Một số trường có thể yêu cầu học sinh tham gia phỏng vấn hoặc tư vấn sơ bộ trong học kỳ đầu tiên để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thích nghi môi trường giáo dục mới. Quy định này là để mang lại lợi ích cho trải nghiệm học tập tổng thể của học sinh.

Năm học

Lịch học của Canada rất giống với lịch học của Mỹ. Các lớp học bắt đầu vào đầu tháng 9 và kết thúc vào cuối tháng 6. Như vậy, năm học ở Canada kéo dài khoảng 10 tháng. Năm học thường được chia thành hai học kỳ. Tuy vậy, một số khu vực nhất định có thể tuân theo hệ thống dựa theo quý hoặc ba tháng.

Ngoài ra, vẫn tồn tại các tổ chức giáo dục hoạt động quanh năm và những tổ chức khác áp dụng lịch học bắt đầu từ tháng 8 và kết thúc vào tháng 5. Dù gì đi nữa, ban quản lý sẽ đảm bảo rằng phụ huynh được thông báo trước về thời lượng học kỳ, ngày nghỉ và các lễ hội.

Chương trình giảng dạy thường được lên kế hoạch kéo dài cả năm. Có một số trường ở Canada chia ra hai học kỳ. Bốn môn học được dạy trong sáu tháng đầu. Bốn môn còn lại sẽ được dạy vào sáu tháng sau. Hệ thống này không được áp dụng rộng rãi. Dù vậy, một số chuyên gia tin rằng nó giúp cho học sinh hiểu sâu hơn về từng chủ đề do thời gian học dài hơn và ít môn học hơn để tập trung.

Giờ học

Một ngày học của học sinh tiểu học bắt đầu vào khoảng 8:30 sáng và kết thúc lúc 3 (hoặc 3:30) chiều, tính cả thời gian cho bữa trưa và giờ giải lao.

Ngược lại, học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông có lịch học ngắn hơn một chút, kéo dài từ 8:30 sáng đến 2:30 chiều. Lịch học ngắn giúp các em có cơ hội tham gia vào các hoạt động sau giờ học như thể thao, hoạt động ngoại khóa và việc làm bán thời gian.

Ở hầu hết các cơ sở giáo dục Canada, học sinh tham gia các lớp học từ thứ Hai đến thứ Sáu và được nghỉ cuối tuần.

Chi phí giáo dục Canada

Hệ thống giáo dục phổ thông công lập miễn phí cho thường trú nhân Canada

Công dân và thường trú nhân Canada rất may mắn khi được hưởng hệ thống giáo dục công lập hoàn toàn miễn phí.

Phần lớn gia đình người nước ngoài muốn đăng ký ghi danh cho con cái theo học tại trường công. Tuy vậy, một số ít cũng lựa chọn giáo dục tư nhân. Cần lưu ý rằng, những trường tư nhân yêu cầu đầu tư tài chính đáng kể.

Học phí trường tư

Thường thì trường nội trú sẽ là lựa chọn đắt nhất trong hệ thống trường tư. Chi phí đắt hơn nữa nếu các trường đó nằm ở một thành phố lớn như Toronto hay Vancouver. Ngược lại, các trường tôn giáo sẽ là lựa chọn ít tốn kém nhất.

Không thể nói chính xác được mức chi phí của các trường tư. Tuy nhiên, có thể ước tính một trường nội trú tốt tốn khoảng từ 40.000 đến 50.000 CAD mỗi năm. Ở trường công giáo và các trường tôn giáo khác, học phí thường là 10.000 CAD mỗi năm.

Việc học trường tư trong khối lớp cấp nhỏ hơn cũng ít tốn kém hơn so với khối lớp cấp cao. Điều này là do vấn đề cung cầu. Quý vị có rất nhiều lựa chọn cho trẻ em từ mẫu giáo đến lớp sáu. Nhưng số lượng này giảm đáng kể đối với các học sinh cấp trên.

Ngoài ra, chi phí của trường tư không chỉ dừng lại ở học phí. Học sinh cần đồng phục và dụng cụ học tập. Nhiều trường còn tính thêm các khoản phí cho trang thiết bị thể thao và các sự kiện đặc biệt. Các trường tư cũng thường tìm kiếm sự đóng góp tài chính từ phụ huynh.

Kết

Nếu đang có kế hoạch chuyển đến Canada, quý vị hãy yên tâm rằng con em quý vị sẽ nhận được một nền giáo dục tốt nhất thế giới.

Với điểm mạnh như thành tích trong học tập, hoạt động ngoại khóa đa dạng và cam kết mang lại nền giáo dục chất lượng trên toàn quốc, Canada chắc chắn là một trong những quốc gia hàng đầu mà quý vị phải cân nhắc cho việc định cư của gia đình. AIMS hy vọng rằng những thông tin về hệ thống giáo dục Canada sẽ hữu ích với quý vị.

Quý khách hàng quan tâm và mong muốn tìm hiểu về cơ hội làm việc và định cư Canada, kính mời liên hệ theo hotline 088 888 4567 (TP.HCM), 088 888 6898 (HN), hoặc email vietnam@aims.sg.