Luật quốc tịch Bồ Đào Nha mới: 7 thay đổi quan trọng bạn cần biết

Sự thay đổi trong luật quốc tịch của Bồ Đào Nha đánh dấu một bước ngoặt lớn cho những ai đang quan tâm đến định cư Bồ Đào Nha và chương trình Golden Visa. Sau nhiều tháng tranh luận, Quốc hội Bồ Đào Nha đã thông qua dự luật mới vào ngày 28/10/2025, theo đó kéo dài thời gian cư trú để đủ điều kiện xin quốc tịch từ 5 năm lên thành 10 năm (hoặc 7 năm đối với công dân các nước CPLP và công dân EU). 

Trong bài viết dưới đây của AIMS Việt Nam, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu những điều đã được phê duyệt, giai đoạn hiện trạng, các tác động với người đang tham gia Golden Visa, và hướng đi dành cho những ai đang cân nhắc định cư Bồ Đào Nha. 

I. Những gì đã được phê duyệt? 

Luật mới đưa ra một số thay đổi đáng chú ý trong quy trình nhập tịch: 

1. Yêu cầu về thời gian cư trú: 

• 10 năm đối với hầu hết các trường hợp; 

• 7 năm đối với công dân CPLP và công dân EU. 

2. Cách tính thời gian cư trú: 

Thời gian hợp lệ được tính từ ngày cấp thẻ cư trú đầu tiên, thay vì từ ngày nộp hồ sơ xin cư trú như trước đây. 

3. Các yêu cầu mới: 

• Trình độ tiếng Bồ Đào Nha tối thiểu mức A2 (giữ nguyên); 

• Bổ sung bài kiểm tra kiến thức công dân, bao gồm kiến thức về văn hóa, lịch sử, quyền và nghĩa vụ tại Bồ Đào Nha; 

• Tuyên bố tuân thủ các nguyên tắc dân chủ; 

• Không có tiền án nghiêm trọng (mức xử phạt được giảm từ 3 năm xuống còn 2 năm); 

• Có đủ khả năng tài chính để tự trang trải cuộc sống; 

• Không thuộc đối tượng bị trừng phạt bởi Liên minh châu Âu hoặc Liên Hợp Quốc; 

• Chấm dứt cơ chế nhập tịch theo diện người gốc Do Thái Sephardic; 

• Bổ sung quy định về khả năng thu hồi quốc tịch trong trường hợp bị kết án tội nghiêm trọng (chi tiết sẽ được hướng dẫn trong quy định tiếp theo).

II. Luật quốc tịch mới có hiệu lực chưa? 

Không. Dù Quốc hội đã thông qua, nhưng dự luật luật quốc tịch này vẫn chưa có hiệu lực. Giai đoạn tiếp theo: 

• Sau khi được Quốc hội thông qua, dự luật sẽ gửi tới Tổng thống để xem xét trong 20 ngày: có thể phê duyệt, bác bỏ hoặc gửi tới Tòa án Hiến pháp. 

• Nếu Tổng thống chuyển cho Tòa án Hiến pháp, Tòa sẽ có tối đa 25 ngày để ra quyết định. 

Cho đến khi được ban hành chính thức, luật cũ vẫn được áp dụng đối với các hồ sơ đã nộp.  

III. Điều này có ý nghĩa gì đối với người giữ Golden Visa? 

Chương trình Golden Visa cho phép nhà đầu tư nước ngoài nhận quyền cư trú tại Bồ Đào Nha thông qua khoản đầu tư – mở cửa cho hành trình định cư Bồ Đào Nha. 

Điều cần lưu ý: 

• Quy định mới chỉ ảnh hưởng đến con đường xin quốc tịch, không thay đổi quyền cư trú theo chương trình Golden Visa.  

• Những người đang giữ Golden Visa vẫn tiếp tục có quyền: cư trú, xin gia hạn, đi lại và đoàn tụ gia đình như trước. 

Tuy nhiên, nếu muốn xin quốc tịch Bồ Đào Nha qua con đường Golden Visa, sẽ phải tuân theo khung thời gian mới – tùy thuộc vào thời điểm cấp thẻ cư trú đầu tiên và thời điểm nộp đơn quốc tịch. 

IV. Nếu bạn đã nộp đơn quốc tịch trước khi luật mới có hiệu lực 

Nếu bạn đã nộp hồ sơ xin quốc tịch trước khi luật mới có hiệu lực và hồ sơ đầy đủ, hợp lệ, bạn vẫn sẽ được xét theo quy định cũ (5 năm cư trú). 

Quan điểm này phù hợp với tuyên bố chính thức của Chính phủ và các tiền lệ trước đây. 

Ngược lại, những hồ sơ nộp sau khi luật có hiệu lực, hoặc chưa hoàn thiện (mới ở bước khai báo ban đầu), có thể bị xét theo quy định mới. 

Nói cách khác: 

• Hồ sơ đã nộp đầy đủ trước khi luật có hiệu lực: vẫn áp dụng quy định 5 năm. 

• Hồ sơ nộp sau thời điểm đó: áp dụng quy định 10 năm. 

Tuy nhiên, việc luật không quy định rõ “điều khoản chuyển tiếp” (grandfather clause) đã làm dấy lên lo ngại về tính hợp hiến, và có khả năng Tòa án Hiến pháp sẽ phải xem xét điều này.

V. Nếu bạn chưa nộp đơn quốc tịch 

Nếu luật quốc tịch mới được ban hành như dự kiến, ứng viên xin quốc tịch Bồ Đào Nha sẽ phải đáp ứng: 

• Cư trú hợp pháp 10 năm (hoặc 7 năm nếu là công dân CPLP/EU) tính từ khi thẻ cư trú đầu tiên được cấp. 

• Đáp ứng các thưởng thức mới: bài kiểm tra kiến thức công dân, tuyên bố nguyên tắc dân chủ, khả năng tiếng Bồ Đào Nha A2, hồ sơ tư pháp sạch. 

• Chứng minh mối liên kết “thực sự” và tích hợp vào xã hội Bồ Đào Nha có thể trở thành tiêu chí quan trọng hơn. 

Điều này đồng nghĩa rằng, với những ai đang theo con đường định cư Bồ Đào Nha qua Golden Visa nhưng chưa đủ 5 năm cư trú, hành trình xin quốc tịch sẽ dài hơn đáng kể. 

VI. Bạn vẫn có thể nhận Thường trú (PR) sau 5 năm 

Tin tốt: Quyền được xin Thẻ Thường trú không bị ảnh hưởng bởi luật quốc tịch mới. 

• Sau 5 năm cư trú hợp pháp, người giữ Golden Visa có thể xin Thẻ Thường trú tại Bồ Đào Nha.  

• Thẻ PR có giá trị 5 năm, có thể gia hạn và không yêu cầu cư trú toàn thời gian tại Bồ Đào Nha. Yêu cầu trình độ tiếng Bồ Đào Nha A2 là bắt buộc, nhưng không thêm yêu cầu đầu tư hay thời gian ở lại mới. 

Điều này đồng nghĩa: bạn có thể đạt được quyền cư trú dài hạn và vẫn tiếp tục tiến tới quốc tịch sau thời gian lâu hơn nếu muốn. 

VII. Kế hoạch tiếp theo và kỳ vọng 

Những bước tiếp theo đối với luật quốc tịch mới bao gồm: 

• Tổng thống xem xét trong 20 ngày. 

• Có thể bị chuyển sang Tòa án Hiến pháp trong 25 ngày nếu có tranh luận về tính hợp hiến. 

Cho đến khi: 

• luật có hiệu lực, quy định cũ vẫn áp dụng với các hồ sơ đã nộp. 

• Giới pháp lý và đầu tư Bồ Đào Nha đang theo dõi sát sao vì thiếu điều khoản chuyển tiếp rõ ràng có thể dẫn tới việc áp dụng ngược thời gian hoặc tranh chấp pháp lý.

Kết luận 

Việc thay đổi luật quốc tịch của Bồ Đào Nha thể hiện chiến lược mới của quốc gia trong việc cân bằng giữa mở cửa đầu tư và yêu cầu hội nhập sâu hơn. Mặc dù Golden Visa và quyền cư trú vẫn giữ nguyên, nhưng với khung thời gian mới và tiêu chí nghiêm ngặt hơn, việc định cư Bồ Đào Nha, đặc biệt là hướng tới quốc tịch, sẽ đòi hỏi cam kết và thời gian lâu hơn.

Quý khách hàng quan tâm và mong muốn tìm hiểu về cơ hội định cư Châu Âu, vui lòng liên hệ đội ngũ AIMS Việt Nam theo hotline 088 640 2625 (TP.HCM), 088 888 6898 (HN), hoặc email vietnam@aims.sg.